Czy katolik może czytać książki de Mello?

Czy nauki ojca Anthony'ego de Mello są odpowiednie dla katolika? To pytanie często pojawia się w kontekście zapisków tego hinduskiego jezuity. Aby samemu rozsądzić o co chodzi w kontrowersjach związanych z tą twórczością należy sięgnąć po jego książki. Wydawnictwo ZYSK i S-KA posiada bogatą ofertę prac autorstwa de Mello. Jedną z nich jest "Wezwanie do miłości".

Prąd duchowości buddyjskiej i taoistycznej

Główny zarzut pod adresem pism Anthonego de Mello to „niedopuszczalne  odejście od doktryny katolickiej w stronę religii Wschodu (buddyzmu, taoizmu) i panteizmu”. Tak sformułowane oskarżenie wydała w 1998 roku Kongregacja Nauki Wiary pod zwierzchnictwem kardynała Ratzingera - późniejszego papieża. Zainteresowanych odsyłam do pełnej treści notyfikacji. Indyjscy jezuici, właściciele praw autorskich książek de Mello jeszcze przed orzeczeniem Kongregacji opatrywali publikacje swego współbrata następującym ostrzeżeniem: „Książki Ojca Athonyego de Mello SJ zostały napisane w wieloreligijnym kontekście, aby pomóc wyznawcom innych religii, agnostykom i ateistom w ich duchowych poszukiwaniach. W zamiarze autora nie były one pomyślane jako podręczniki wiary katolickiej w tym, co dotyczy chrześcijańskiej doktryny lub dogmatu”.

Jacek Stryczek – polski duchowny rzymskokatolicki, pomysłodawca Szlachetnej Paczki oraz Ekstremalnej Drogi Krzyżowej na YouTobie na pytanie „Czy katolik może czytać książki de Mello?” odpowiedział, że odpowiednio przygotowany katolik może bez szkody czytać jego książki. Ważne jest oparcie wiary na Biblii i nauczaniu Kościoła. Z tego czerpać trzon swojej wiedzy. Książki Anthony'ego de Mello są dla katolików, którzy mają swoje zdanie, którzy wiedzą, co jest nauką Kościoła, którzy potrafią dobrze rozeznawać. Tak przygotowany człowiek sam jest krytyczny w czytaniu innych pozycji.

Ćwiczenia duchowe

O czym zatem jest ta książka? Wydawca w opisie doskonale zawarł meritum: „Wezwanie do miłości prezentuje ostatnie medytacje Anthony'ego de Mello. Są to zapiski człowieka, który miał odwagę zobaczyć rzeczywistość i dlatego był pełen współczucia i miłości dla wszelkich istot i rzeczy; mistyka, który rozkoszował się wszystkim i niczym. Ich tematem jest przede wszystkim miłość i to, co ją utrudnia: przywiązania, pragnienia, żądza, chciwość, system wierzeń lub przekonań - jednym słowem uwarunkowania oraz sposób, w jaki można się od nich wyzwolić po to, aby wiedzieć, aby kochać.”

Autor proponuje swoim słuchaczom otrząsnąć się, przebudzić, żyć świadomie, porzucić swoje przekonania i przywiązania oraz utartych ścieżek myślowych. Winę upatruje w „zaprogramowaniu” naszego mózgu przed rodzinę, kulturę, społeczeństwo i religię. Można spotkać się z opinią, że do tej duchowej i intelektualnej prowokacji de Mello używał przede wszystkim mądrości zawartej w tradycjach niechrześcijańskich, aby w ten wskazać chrześcijanom uproszczenia, w które mimowolnie popadają, bo łatwiej jest w nie wierzyć niż w trudne i niezwykłe prawdy naszej wiary. Gdy ktoś w ten sposób czyta książki de Mello, może wiele skorzystać w swoim rozwoju duchowym. Każda zawarta medytacja zaczyna się od fragmentu Pisma Świętego, jednak autor nie przeprowadza egzegezy lecz dzieli się osobistymi refleksjami. Można powiedzieć, że wydobywa z tych tekstów głębsze intuicyjne rozumienie.

Po przeczytaniu mogę podpowiedzieć, że każdy może coś z tej książki wziąć dla siebie, zobaczyć inną perspektywę, postawić sobie ważne pytanie, odkryć coś czego się nie widziało i jak mówi de Mello „otworzyć oczy”.

O autorze

Anthony de Mello określał się jako „chrześcijanin Wschodu”, zaś przyjaciele nazywali go „mistrzem modlitwy”. Urodził się w 1931 roku w Bombaju. 1 lipca 1947 roku wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego. Odbył w Hiszpanii studia filozoficzne, w czasie których zainteresował się Ćwiczeniami duchownymi św. Ignacego Loyoli oraz dziełami innych mistyków europejskich – św. Teresy z Ávila i św. Jana od Krzyża. 24 marca 1961 roku przyjął święcenia kapłańskie. W 1975 założył w Indiach centrum kształcenia przewodników duchowych, którym kierował nieprzerwanie aż do śmierci. Prowadził wiele zajęć i kursów z zakresu medytacji. Uznawany był za utalentowanego mówcę. Pierwszą książkę napisał w wieku 47 lat. Zmarł nagle na atak serca w 1987 roku na Fordham University w Nowym Jorku. Niektóre z książek wydanych po jego śmierci (m.in. „Przebudzenie”, „Wezwanie do miłości”) są zbiorem konferencji rekolekcyjnych zebranych przez przyjaciół, głównie J. Francis Strouda SJ, jego powiernika i szefa De Mello Spirituality Center (organizacji zajmującej się przechowywaniem i kontynuowaniem dziedzictwa de Mello) z siedzibą w Nowym Jorku. W swych licznych pracach łączył tradycyjną mistykę europejską z filozofią i mistyką Wschodu. Wykorzystywał swoje psychoterapeutyczne umiejętności w pracy duszpasterskiej, nierzadko wkraczając w obszar psychologii duchowości. Działo się tak, dlatego, że był raczej przewodnikiem duchowym niźli psychoterapeutą.

Książka liczy 162 strony i została wydana w twardej oprawie. Jej cena to 35 zł.