Jednoosobowa działalność czy spółka - co jest lepsze na początek?

Decyzja o założeniu własnej firmy często rozpoczyna się od dylematu: wybrać jednoosobową działalność gospodarczą czy spółkę? To pytanie zadaje sobie wielu początkujących przedsiębiorców, a wybór ten może mieć dalekosiężne skutki – nie tylko prawne, ale też podatkowe i organizacyjne. Nie ma uniwersalnej odpowiedzi, ale warto przyjrzeć się zaletom i ograniczeniom obu form, aby podjąć świadomą decyzję już na starcie.

Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) to najprostszy i najszybszy sposób na rozpoczęcie prowadzenia firmy w Polsce. Rejestracja w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) jest darmowa i możliwa przez Internet, a formalności ograniczają się do kilku kroków – wybór kodu PKD, formy opodatkowania, zgłoszenie do ZUS itd.

JDG daje pełną kontrolę nad firmą – właściciel sam podejmuje decyzje, zarządza finansami i ponosi odpowiedzialność. Co istotne, zyski z działalności to jednocześnie dochód osoby fizycznej, a więc są opodatkowane jako PIT (do wyboru: skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych).

Dużym plusem tej formy działalności jest jej elastyczność. W każdej chwili można ją zawiesić, zamknąć lub przekształcić w inną formę prawną. Z drugiej strony, JDG wiąże się z pełną odpowiedzialnością majątkową – jeśli przedsiębiorca popadnie w długi, wierzyciele mogą sięgnąć po jego prywatny majątek.

Dla tych, którzy planują większe przedsięwzięcie lub chcą zminimalizować ryzyko osobistej odpowiedzialności, atrakcyjną alternatywą może być spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). Za zobowiązania spółki odpowiada sama spółka, a wspólnicy co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności majątkiem prywatnym (ale zarząd już taką odpowiedzialność może ponieść).

Założenie spółki z o.o. jest jednak bardziej skomplikowane i kosztowne. Wymaga zawarcia umowy (tradycyjnie u notariusza lub online przez system S24), wniesienia kapitału zakładowego (minimum 5.000 zł) i rejestracji w KRS. Prowadzenie spółki wiąże się także z większymi obowiązkami księgowymi – pełna księgowość, coroczne sprawozdania finansowe i rygorystyczna kontrola przepływów pieniężnych.

Jeśli chodzi o opodatkowanie, spółka z o.o. płaci podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) – 9% lub 19% od zysku, a wypłata dywidendy dla wspólników opodatkowana jest dodatkowo 19-procentowym podatkiem PIT. Oznacza to tzw. „podwójne opodatkowanie”, które może zniechęcać szczególnie na początku biznesowej drogi.

JDG jest tańsza w prowadzeniu, daje dużą swobodę, a procedury są znacznie prostsze. To dobra forma do przetestowania pomysłu na biznes, zdobycia klientów i pierwszych doświadczeń.

Z kolei spółka z o.o. może być atrakcyjniejsza, gdy przedsiębiorca od razu przewiduje ryzyko, chce działać z partnerem, poszukuje inwestorów, planuje rozwój w większej skali lub po prostu chce chronić swój majątek osobisty. Wówczas większy nakład pracy i wyższe koszty administracyjne mogą być uzasadnione.

Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie „co się bardziej opłaca” – opłacalność zależy od profilu działalności, ryzyka branży, skali przedsięwzięcia i osobistych priorytetów. Dobrze jest na tym etapie skonsultować się z ekspertem – właściwa decyzja na początku może oszczędzić wielu problemów w przyszłości.

Bartosz Machul - Radca Prawny, Wiceprezes Mazowieckiej Izby Gospodarczej