Trzynastki dla pracowników kultury. Projekt ustawy już w Sejmie

Posłowie Lewicy złożyli w Sejmie projekt ustawy wprowadzający obligatoryjne trzynastki dla pracowników instytucji kultury. Nowe przepisy miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2026 r.

Zgodnie ze złożonym projektem, w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ma zostać wprowadzony przepis stanowiący o tym, że pracownikowi instytucji kultury przysługuje nagroda roczna w wysokości 1/12 wynagrodzenia otrzymanego w danym roku kalendarzowym. Posłowie planują, że nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 r.

„Nagroda roczna przysługuje pracownikowi, który pracował w instytucji kultury co najmniej 6 pełnych miesięcy kalendarzowych” – wskazano w projekcie.

Jak wyjaśniono w uzasadnieniu, celem projektu jest przywrócenie dodatkowego wynagrodzenia rocznego w instytucjach kultury, który był elementem systemu wynagradzania pracowników kultury.

„W praktyce oznacza to przywrócenie poczucia równości i sprawiedliwości w sferze publicznej, a także docenienie roli, jaką pełnią pracownicy kultury w życiu społecznym” – wskazano w uzasadnieniu. „Przywrócenie prawa do nagrody rocznej nie jest więc przywilejem, lecz naprawą dawnej niesprawiedliwości i symbolicznym uznaniem, że praca w instytucjach kultury ma równie ważne znaczenie jak praca w innych segmentach sektora publicznego” – dodano.

Zaznaczono również, że dodatkowe wynagrodzenie roczne ma wymiar praktyczny, ponieważ zwiększa bezpieczeństwo finansowe pracowników, wspiera lokalne gospodarki poprzez większą konsumpcję i wzmacnia morale osób, które swoją pracą budują kulturę dostępną dla wszystkich obywateli.

W deklarowanych skutkach regulacji zaznaczono, że nowe przepisy będą miały wpływ na zwiększenie wydatków sektora finansów publicznych, w tym również na budżety jednostek samorządu terytorialnego

„Skala obciążenia jest szacowana na ok. 560-600 mln zł rocznie, lecz nie wymaga jednak tworzenia nowych źródeł dochodów publicznych ani zwiększania deficytu. Środki na realizację projektowanej regulacji mogą zostać zapewnione w ramach istniejących limitów wydatków w działach budżetowych dotyczących kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, z odpowiednimi przesunięciami w planie finansowym jednostki” – wskazano.

Jak podkreślili autorzy projektu, jednostki samorządu terytorialnego, nagrodę roczną dla pracowników samorządowych instytucji kultury będą finansowały ze środków własnych. „W szczególności z udziałów we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), które w ostatnich latach wykazują stabilny wzrost, subwencji ogólnej, w ramach której samorządy posiadają autonomię w kształtowaniu struktury wydatków bieżących, oraz z przesunięć w planach finansowych instytucji kultury, bez konieczności pozyskiwania zewnętrznego finansowania” – wskazano. 

Zaznaczono również, że w pierwszym roku obowiązywania ustawy jednostki samorządu terytorialnego mogą potrzebować tymczasowych korekt planów finansowych, np. poprzez przesunięcia środków w ramach działu 921 „Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego” lub z rezerw celowych przeznaczonych na wynagrodzenia. 

„W kolejnych latach wydatek zostanie włączony w standardowy proces planowania budżetowego, a jego realizacja nie będzie wymagała dodatkowych źródeł finansowania” – wskazano. 

Zdaniem autorów projektu „długofalowo koszt ten może być w części kompensowany dzięki efektom zwrotnym w postaci zwiększonych wpływów z PIT oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, pochodzących od wypłacanych nagród”

W uzasadnieniu zaznaczono, że wprawdzie projekt nie był poddawany konsultacjom społecznym, ale ma poparcie organizacji funkcjonujących w sektorze kultury, w tym m. in. Stowarzyszenia Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury.

Obecnie projekt został przedłożony do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne oraz Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Sejmu.

mr/