Co się zmieniło w przepisach o nieodpłatnej pomocy prawnej [dokument]

Nowe limity środków na nieodpłatną pomoc prawną oraz uelastycznione zasady udzielania wsparcia w formie zdalnej zostały wprowadzone nowelizacją ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Zmienione przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

W Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Zgodnie z nowymi przepisami w latach 2026–2035 maksymalny limit wydatków na zadania określone w ustawie 1 259 288 006 zł. Jak wskazano w ustawie w 2026 r. będzie to kwota 112 302 706 zł, w 2027 r. – 115 222 576 zł, w 2028 r. – 118 103 140 zł, w 2029 r. – 121 055 719 zł, w 2030 r. – 124 082 112 zł, w 2031 r. – 127 184 165 zł, w 2032 r. – 130 363 769 zł, w 2033 r. – 133 622 863 zł, w 2034 r. – 136 963 435 zł, w 2035 r. – 140 387 521 zł.

Obecnie obowiązująca ustawa określała limity wydatków na lata 2016–2025. W 2025 r. maksymalny limit wydatków wskazany w ustawie wynosi 116 024 519 zł.

Znowelizowane przepisy uelastyczniają również zasady udzielania porad w trybie zdalnym. Zgodnie z nowymi regulacjami, osoba składająca oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej może to zrobić pisemnie lub ustnie. Oświadczenie ustne składane jest w przypadku korzystania z pomocy za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość. Informacja o złożeniu takiego oświadczenia powinna być przechowywana w systemie teleinformatycznym.

„W przypadku stwierdzenia, że przedstawiony przez osobę uprawnioną problem nie może być rozwiązany w całości lub w części poprzez udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość z uwagi na konieczność przeprowadzenia bezpośredniej analizy dokumentów, adwokat lub radca prawny mogą uzależnić udzielenie porady od osobistego stawiennictwa osoby uprawnionej w punkcie pomocy prawnej lub zarekomendować osobiste stawiennictwo w punkcie najbliższym miejsca zamieszkania osoby uprawnionej” – wskazano w ustawie.

Znowelizowana ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2026 r., z wyjątkiem przepisów o limitach wydatków, które weszły w życie 26 sierpnia br.

Pełny tekst ustawy do pobrania poniżej.

Załącznik:

Ustawa o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej

mr/