Jak tropikalna roślina zniewoliła cywilizację

Co roku w trzeci czwartek listopada na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. Celem akcji jest zwrócenie uwagi na szkodliwość palenia papierosów tradycyjnych,e-papierosów i innych nowatorskich wyrobów tytoniowych, a tym samym dążenie do zmiany zachowań na te, które są korzystne dla zdrowia.

Historia palenia tytoniu sięga 5000 lat p.n.e. i wywodzi się od rytuałów plemion pierwotnych. Palenie wiązało się z ceremoniami religijnymi m.in., kontaktem ze światem duchów, składaniem ofiar bóstwom, zmianą stanu umysłów szamanów lub w celu osiągnięcia duchowego oczyszczenia. Całe plemiona, niezależnie od wieku, nawet w okresie dzieciństwa paliły tytoń. Wierzono, że roślina była darem od bogów i w procesie wydychania dymu tytoniowego, unosiła modlitwy i troski do nieba.

Po raz pierwszy tytoń pojawił się w Europie za pośrednictwem Hiszpanów, dopiero w XVI wieku., natomiast ówczesny Ambasador Portugalii, Francuz Jean Nicot, sądząc, że tytoń ma właściwości lecznicze, przywiózł go do Francji. Od jego nazwiska pochodzi nazwa rośliny nikocjana i samej nikotyny.

Obecnie wiedza na temat szkodliwości używania tytoniu jest dość wysoka, jednak w dalszym ciągu po tradycyjnego papierosa sięga około 8 milionów Polaków. Pocieszający jest jednak fakt, że aż 70 proc. palaczy chce wyjść z nałogu. To właśnie u palaczy stosunkowo częściej rozwijają się nowotwory złośliwe układu oddechowego (płuca, oskrzeli, krtani, tchawicy) ale także pokarmowego (przełyku, żołądka, wątroby, trzustki, okrężnicy) i nerek. Obok nadciśnienia tętniczego, palenie tytoniu jest najważniejszym czynnikiem ryzyka udaru mózgu, czy zawału serca. Pojawieniu się chorób pomaga4 tys. związków chemicznych, w tym 40 rakotwórczych, zawartych w papierosach i wykorzystywanych również m.in.: w przemyśle tworzyw sztucznych, chemicznym, czy jako silne trucizny owadobójcze oraz kwasy stosowane w komorach gazowych podczas II wojny światowej.

W trzeci czwartek listopada, warto zatem wspomnieć o skutkach rzucania palenia, które można odczuć już nawet 20 minut po rozstaniu z nałogiem.

Co dzieje się w naszym ciele po wypaleniu ostatniego papierosa? Otóż:

• po 20 minutach ciśnienie wraca do normy a tętno obniża się,
• po 2 godzinach poziom tlenu we krwi rośnie a tlenku węgla maleje,
• po 24 godzinach zmniejsza się ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego,
• po 2 dniach zmysł węchu i smaku zaczynają działać normalnie,
• po 2 tygodniach do 3 miesięcy układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja fizyczna
• po 1-9 miesięcy układ oddechowy poprawia się
• po roku ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca zmniejsza się o połowę
• po 5 latach zmniejsza się o połowę ryzyko zachorowania na wiele nowotworów wywołanych paleniem tytoniu

Pamiętajmy również, iż bierne palenie to czynne zagrożenia dla osób będących w naszym otoczeniu, szczególnie dzieci! Jak donoszą dane statystyczne, w niektórych miastach 2/3 dzieci w wieku szkolnym jest w domu nieustannie narażana na bierne palenie. U osób niepalących (w tym szczególnie dzieci) przebywających w pomieszczeniach, w których się pali papierosy ryzyko zachorowania na raka płuc wzrasta o ok. 26% w porównaniu do osób nie wystawionych na szkodliwe działanie dymu. U dzieci bierne palenie jest także przyczyną ciężkich zapaleń płuc i oskrzeli, obniżonej odporności, zwiększonego ryzyka zachorowania na astmę, wystąpienia niepokoju, braku koncentracji, osłabienia kondycji fizycznej. Zdrowe dzieci to szczęśliwi rodzice, a to kolejny i bardzo ważny powód do rzucenia palenia.