Niealimentacja się nie opłaca - Rozważania prawnicze

Mimo że obowiązek alimentacyjny należy do podstawowych zobowiązań wynikających z prawa rodzinnego, wiele osób wciąż się od niego uchyla. Zjawisko niealimentacji nie tylko pogarsza sytuację finansową dzieci i samotnych rodziców, ale prowadzi też do poważnych konsekwencji prawnych i społecznych.

Zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice są zobowiązani do płacenia alimentów na dziecko, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. Co ważne, obowiązek ten nie wygasa automatycznie z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości – decydująca jest jego zdolność do samodzielnego funkcjonowania finansowego. Alimenty orzeczone przez sąd muszą być opłacane w ustalonej wysokości i terminie. Niepłacenie ich może skutkować nie tylko postępowaniem egzekucyjnym, ale także odpowiedzialnością karną.

Polskie prawo przewiduje penalizację uchylania się od obowiązku alimentacyjnego na mocy art. 209 Kodeksu karnego. Osoba, która nie płaci alimentów w kwocie odpowiadającej trzymiesięcznej sumie świadczeń, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Jeśli niealimentacja prowadzi do niezaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych dziecka, kara może wynieść nawet do dwóch lat pozbawienia wolności.

Coraz częściej stosowane są również środki administracyjne i cywilnoprawne, które mają zmotywować dłużników do regulowania zaległości. Jednym z nich jest wpis do rejestru dłużników. Obecność w takiej bazie skutecznie utrudnia uzyskanie kredytu, podpisanie umowy leasingowej czy nawet zawarcie umowy abonamentowej. Komornik może prowadzić egzekucję z wynagrodzenia za pracę, rachunków bankowych czy innych składników majątku dłużnika.

Mało kto zdaje sobie sprawę, że niepłacenie alimentów może skutkować także czasowym zatrzymaniem prawa jazdy – do czasu uregulowania zaległości lub nawiązania współpracy z organem egzekucyjnym. Dla wielu osób, zwłaszcza kierowców zawodowych, może to oznaczać poważne komplikacje zawodowe.

Jeżeli jeden z rodziców nie otrzymuje zasądzonych alimentów, może wystąpić o ich wypłatę z Funduszu Alimentacyjnego. Należy jednak pamiętać, że pomoc przysługuje tylko po spełnieniu określonych kryteriów dochodowych. Wypłacone przez państwo środki są następnie dochodzone od dłużnika wraz z odsetkami i kosztami.

Niealimentacja to jednak nie tylko kwestia pieniędzy. To również dramat dzieci pozbawionych wsparcia jednego z rodziców oraz ogromne obciążenie dla drugiego rodzica, który samotnie dźwiga ciężar codziennego utrzymania.

Wnioski są jednoznaczne: niealimentacja się nie opłaca. Zamiast unikać odpowiedzialności, warto podjąć próbę znalezienia rozwiązania – na przykład wnieść do sądu o obniżenie alimentów w przypadku trudnej sytuacji finansowej albo skontaktować się z komornikiem i ustalić harmonogram spłaty zaległości. Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego wobec własnego dziecka nie tylko spotyka się z brakiem społecznego przyzwolenia, ale też wiąże się z realnymi, coraz surowszymi konsekwencjami prawnymi.

Bartosz Machul - Radca Prawny, Wiceprezes Mazowieckiej Izby Gospodarczej